Cultureel antropoloog Hannah Koster deed onderzoek naar de ASMR-gemeenschap. Ze kijkt zelf al maar liefst tien jaar naar ASMR-video’s op YouTube en vind het begin 2021 tijd om zelf als ASMRtist de community van binnenuit te onderzoeken. En wat was het resultaat? “Ik kwam tot de conclusie dat ASMR erg getekend wordt door seksualisatie en commodificatie. Simpel gezegd: mensen associëren het voornamelijk met seks en geld.”
"ASMR is een gemeenschap die heel dicht bij mij staat"
Koster krijgt tijdens haar Master ‘Culturele Antropologie’ de kans om een onderzoek te doen gebaseerd op veldwerk. “Toen begon ik met nadenken over welke gemeenschap dicht bij mij staat, en kwam ik al snel bij ASMR uit.” Ze besluit zelf een ASMR-kanaal te maken, genaamd ‘AnthroSMR’, om van binnenuit te onderzoeken welke onderwerpen en ontwikkelingen zich afspelen in de ASMR-gemeenschap. “Met antropologisch veldwerk stap je er eerst heel blanco in, maar ik kwam al snel de seksualisatie en commodificatie binnen de community tegen.”
Seksualisatie
In haar onderzoek sprak Koster met ASMRtists en luisteraars, maar ook met mensen die ASMR vreselijk vinden of niet regelmatig luisteren. En wat bleek? “Zowel de mensen binnen de gemeenschap als buiten de gemeenschap hadden associaties met seks, in welke vorm dan ook.” Dat was geen verrassing voor Koster, vertelt ze. “Ik zag tien jaar lang alle vormen van ASMR voorbij komen en keek mee met de veranderingen die het doormaakte. Ik heb het dan ook nooit gek gevonden dat mensen het als iets seksueels zien.”
"Er zijn ook mensen die agressief worden van ASMR"
Maar waar komt die seksualisatie vandaan? “ASMR vindt vaak plaats in een persoonlijke en intieme setting, maar hoe jij die intimiteit interpreteert, ligt heel erg aan je eigen associaties.” Volgens Koster is de reactie op ASMR erg persoonlijk: “Er zijn ook mensen die agressief worden van ASMR. Die interpreteren dat fluisteren dan niet als iets seksueels, maar als iets dreigends.”
Het verschil in associatie zit volgens haar vooral in of je wel of niet gevoelig bent voor ASMR; de tintelingen die een persoon kan voelen in het lichaam als reactie op bepaalde geluiden of bewegingen. “Als je ASMR ervaart, zie je het minder snel als iets seksueels. Want die tintelingen hebben niks met seks te maken. Maar als je die tintelingen niet ervaart, kun je het al sneller associëren met seks. Het internet draait daar natuurlijk ook heel erg om.”
Daarnaast speelt er nog een complexer probleem mee, vertelt Koster. “Het is ook heel erg een gender issue. ASMRtists zijn vaak vrouwen en vrouwen worden natuurlijk meer geseksualiseerd dan mannen.” Daar hebben creators dan ook weer op ingespeeld, volgens Koster. Want ‘sex sells’. “Er zijn ook veel ASMRtists die nu juist meer seksuele content zijn gaan maken. Ze weten dat mensen door dat aspect gaan kijken en dat ze dus meer geld kunnen binnenhalen.”
"Er zijn mensen die beginnen met ASMR omdat ze weten dat er ze er views en geld mee kunnen krijgen"
Commodificatie
Intussen haalt de zoekterm ‘ASMR’ miljoenen kijkers binnen op YouTube. Er valt – vooral voor grote, internationale ASMRtists – flink wat geld mee te verdienen. En dat valt op, vertelt Koster. “Er zijn mensen die beginnen met ASMR omdat ze weten dat ze er veel views en veel geld mee kunnen krijgen. Je hebt wel veel kanalen die middelmatige ASMR maken en weten dat ze wel kunnen scoren.” Maar het overgrote deel van de ASMRtists, vooral die in Nederland, doen het wel echt omdat ze daadwerkelijk van ASMR houden, vervolgt Koster. “Er blijven meer mensen met goede intenties, die echt hun liefde voor ASMR willen delen met hun kijkers.”
Daarnaast zitten ASMRtists tegenwoordig in een tweestrijd met YouTube, vertelt Koster. “YouTube verdient aan de ene kant heel veel geld aan ASMR, want de video's worden ontzettend goed bekeken. Aan de andere kant weet YouTube ook dat ze bepaalde sponsoren niet voor die video’s kunnen gebruiken, omdat zij niet geassocieerd willen worden met zogenaamde seksuele content.”